Het toen

Ik ben nu het boek 'De gelukkige klas' aan het lezen uit 1926.
nou ja, lezen.. Ik zou moeten zeggen dat ik erin bezig ben. Om niet de nadruk op lezen te leggen.
Ik luister hem namelijk. Heel fijn zo'n luisterboek. Helemaal omdat het vanuit een leraar is geschreven, en ook zo'n fijne mannen stem, zo'n echte leraar, het voorleest.
Heel fijn helemaal, om op de bank te liggen, met je ogen dicht en dan te luisteren. Alsof je weer even klein bent en je wordt voorgelezen. Wat je in feite ook wordt.

Maargoed. Het is een interessant boek. Je zou kunnen zeggen dat het wat saai is. Het gaat gewoon over een schoolleraar die in een dagboek beschrijft wat er gebeurd met zijn klas op de basisschool.
Maar je kunt het ook als leerzaam ervaren. Zoals ik.
Je ziet namelijk duidelijk hoe anders het onderwijs toen was. Het gezag van de leraar. Het gebruik van een pijp. Het benoemen van anderen dmv achternamen. Het streven om beleeft en 'beschaafd te zijn'. Wat mij doet denken aan het boek dat ik aan het lezen ben; 'het civilisatie proces' van Norbert Elias. Waarin het gaat over dat vanaf de middeleeuwen mensen steeds meer bezig zijn gegaan met het civiliseren, beschaafd worden. Waarom? Omdat de hoogste klassen, de mensen aan het hof, zo deden. Hun gedrag werd als beschaafd gezien. Er was geen verdere verklaring nodig. De lagere groepen deden ze gewoon na, om ook rijker/hoger te worden of een streven er beter uit te zien.
Aldus, de kinderen op die school waren onbewust van dit boek, ook bezig met het net zijn. Ze komen zelf uit zogenoemd 'lage' milieus, en letten erop dat hun taal in de klas niet straats is.
Ze hebben leesplakjes en schrijven op de lei en in cahiers. Mooi woord hè!  Het dopen van de pen in de inkt. Een het schoonschrijven.
Dubbeltjes die de kinderen van huis mee moeten nemen voor het uitstapje naar de dierentuin. De beschrijving van de kleding. De meisjes die als dametjes gekleed gaan naar de dierentuin; hun zondagse kleding: met een hoed op, de jongens een pet. [een pet van vroeger, niet zo'n pet als nu] Les tot vier uur en regelmatig blijft er een na. Ze hebben ook les op zaterdag, behalve de Joodse kinderen. De inspectie die langs komt. Het taalgebruik, wat moeilijk uit te leggen is. In ieder geval netter in onze ogen, dan hoe wij nu formuleren.
Het is ook erg leuk om te zien hoe de leraar naar zijn kinderen kijkt. De dingen die er spelen en hoe de kinderen zich gedragen. Het geeft een nieuwe blik.
Even een kijkje in het lagere onderwijs van vroeger. Interessant. Het is ook een lieve leraar. Hij had wel gezag, maar was niet gemeen. Hij maakt grapjes met de klas en houd van zijn kinderen. Het lijkt niet in de tijd van dat leraren hun kinderen een tik geven. In ieder geval niet in dit boek.
Mij lijkt het wel een aardige leraar, het onderwijs klinkt ook goed. Misschien had ik stiekem wel in die klas willen zitten.