Subh Holi

Holi 8 maart

Het Holi-feest, is een van de weinige feesten die zo goed als alle Hindoestanen vieren. Met Holi feest wordt het nieuwe jaar, of wel de Lente gevierd. Dit is niet elk jaar op de zelfde dag, volgens onze kalender. Deze dag wordt bepaald door hun kalender die gebaseerd is op de maanstanden.

Met een aantal mede antropologen vertrokken wij deze dag naar Den Haag om dit feest mee te maken. Ik had geen idee wat ik kon verwachten. Met dit verslag probeer ik een zo duidelijk mogelijk beeld te schetsen van dit feest, zoals het in Den Haag gevierd werd.

Allereerst gingen we naar een cultuurhuis, waar we een praatje kregen van een Surinaamse Hindoestaan, die ons over de achtergrond van het feest vertelde. Het verteld vanuit zijn eigenbeleving, dit was erg boeiend. Op deze manier krijg je een realistisch beeld van zo’n feest, in plaats van het idealistische beeld dat vaak gecreëerd wordt. Hij vertelde over de dubbelzinnigheid van de oorsprong van het feest. Deze is namelijk gebaseerd op een mythe. Kort gezegd gaat deze over een slechte god die een goede wil verbranden. Tegelijkertijd verbrand hij zijn zus mee, die vuurbestendig is. De zus verbrand echter en de goede god niet. De as van deze vrouw wordt dan als vruchtbaar gezien. Ik kan deze vreugde en gedachten gang enigszins volgen; je viert dat het goede overwint [als vind ik het gek dat juist de zus van de slecht god hieronder moet leiden]. De Surinaamse man die hierover vertelde vond het raar dat juist met de as van het slechte gevierd werd, zoiets geloof ik.

Verder vertelde de man dat zij het vroeger vierden door elkaar te besprenkelen met reukwater, dit was echter veel te kostbaar, enkel degenen die dit zich kunnen veroorloven doen dit. De armeren smeren elkaar in met wat voor handen is, op het land kan dit zand zijn. Het meest gebruikelijk is met gekleurd poeder. Mensen komen dan met de hele familie bij elkaar. Je besmeert iedereen, op deze dag zijn er geen barrières. Je smeert dus alle familieleden, bekenden en vreemde in. Jong, oud, arm, rijk, het maakt niet uit! Je mag elkaar allemaal aanraken. Dit is een vrolijke gelegenheid en niet raar. Ze doen dit zowel in het huis als buiten het huis. In Den Haag is het op een terrein, er is Holi muziek die gebaseerd is op het Holi verhaal, een paar performances en een optocht. Dansen is niet gebruikelijk, zingen wel.

Toen wij aankwamen op het terrein was het erg rustig. Wij kochten poeders en binnen no-time waren wij allen gekleurd. Het poeder is wat vochtig waardoor het goed plakt. Het draagt een sterke geparfumeerde lucht. Je kunt op elkaar spuiten, iemand in smeren of poeder op iemand gooien. Dit alles is met vriendelijke intentie. Wij werden aan het begin nog wat raar aangekeken door mensen, maar toen het drukker werd, werden sociale opvattingen verheven. Hoewel het niet echt druk is geweest, was er weinig sprake van sociale barrières en werd je dus soms ook door vreemden ingesmeerd. Toch bleven veel mensen ook met hun groepje bij elkaar. Wel kon je de meesten vriendelijk groeten of een lach toewensen. De sfeer was goed en verschillen in afkomst waren voor niemand een zorg. Er was veel politie aanwezig die oplettend waren voor het geval de orde verstoord zou dreigen te worden.  Verder was er erg veel pers, erg stonden groepen fotografen die constant foto’s [vaak van het zelfde] maakten.

Alle kleuren waren erg vrolijk, wel moest je opletten dat je het poeder niet in je ogen kreeg.
Het weer was ook lekker, gelukkig regende het niet. Anders was het feest een kliederboel geworden. Wel was het koud, waardoor je toch met sjaals en jassen liep. Fijner was geweest wanneer het warm en zonnig was, waardoor je in zomerse kleren kon feesten, zoals het hoort!

Op weg naar huis [lopend, in de trein en fietsend] werd ik [misschien niet heel verwonderlijk] erg veel aangekeken. Dit voelde vooral aan het begin heel gek. Ik voelde mij in de schoenen van iemand die er niet ‘gewoon –d.w.z. ‘normaal’ als de meute – uitziet. Ik verwacht dat er best wat mensen zo zijn, het voelde naar, alsof je anders bent en niet geheel  geaccepteerd wordt. De vele blikken die er geworpen werden kon ik gelukkig wel positief ervaren. Dit door ze toe te lachen, waardoor meerdere ook een vrolijke uitdrukking op hun gezicht kregen. Op deze manier kreeg ik ook van mensen een lach, die mij normaal niet een blik toe zouden werpen. Zoals sommige mensen van een andere nationaliteit,  niet discriminerend bedoelt, maar met hen lukt het mij eigenlijk nooit oogcontact te krijgen, en nu kreeg ik zelfs een lach!

Achteraf zat het poeder overal. In je oren, wenkbrauwen, tas, jas, schoenen. In de spiegel zag ik dat mijn hoofdhuid een ware regenboog was. Toen ik in bad stapte, nadat ik mijn gezicht geboend had, was het water bruin van alle kleuren voor ik er erg in had.  

Nog steeds komt er overal kleur tevoorschijn en op sommige plaatsen [o.a. jas, sjaal en schoenen] is het niet weg te krijgen, vergezelt door een sterke geur. Deze geur walm bleef ook lang om mij heen hangen, nu ruik ik hem nog af en toe in een vlaag.

Het was uniek en bijzonder om deze dag meegemaakt te hebben. Ik ben wel benieuwd hoe ze het in India en Suriname vieren. Wie weet kan ik jullie dat over een paar jaar vertellen!

Subh Holi! [gelukkig nieuwjaar]